Turnhouts Drukwerk
Tentoonstelling van 23 maart tot 31 augustus 2019
Turnhout is sedert meer dan twee eeuwen een centrum van industriële grafische bedrijven die alle soorten drukwerk produceerden. Van boeken, devotieliteratuur, behangsel, agenda’s en stripalbums tot speelkaarten. In de marge van de productie werkten in de stad gespecialiseerde vaklui bij de drukvoorbereiding, de reproductie en de opmaak van andere grafische producten. Met de tentoonstelling ‘Turnhouts Drukwerk’ biedt het Museum van de Speelkaart een blik op 200 jaar drukkunst.
Het begon met politiek. In 1795 vluchtte de Leuvense drukker Pieter Corbeels (1755-1799) naar de Kempen om aan een arrestatie door de Franse Revolutionaire bezetter te ontkomen. Corbeels bekocht zijn overtuiging, als aanvoerder van de Boerenkrijg, uiteindelijk met de dood. Zijn leerjongen P.J. Brepols (1778-1845) nam de bescheiden drukkerij over. Brepols was aanvankelijk vooral handelaar, hij kocht en verkocht alles wat zijn pad kruiste.
Maar Brepols realiseerde zich dat hij meer kon verdienen door zich te specialiseren. Hij ging voluit voor zijn drukkerij. Eigenlijk was dat een merkwaardige keuze, want in Turnhout waren vakmensen noch machines aanwezig en ook grondstoffen moesten van elders komen. Maar Brepols bleek een onvermoeibare ondernemer en zijn drukkerij legde hem geen windeieren.
Uiteraard ging het met vallen en opstaan. Met de afscheiding van België in 1830 verloor Brepols in één klap het grootste deel van zijn klanten! Ook in eigen huis rommelde het, werknemers verlieten het moederbedrijf en probeerden het voor zichzelf. Stilaan werd Turnhout een volwaardige drukkersstad, met industriële drukkerijen tot in het hart van de stad. Na 1850 begon de wereldwijde export en vanaf omstreeks 1870 werd de grafische industrie de belangrijkste werkgever.
Tot de topproducten behoorden kinder- en volksprenten, boeken en naslagwerken, religieus drukwerk, gekleurd en marmerpapier, dozen en verpakkingen, gelijnd en geruit papier, strips en uiteraard kaartspellen. Turnhoutse kwaliteit ging de wereld rond!
Intussen kwam er stevige concurrentie van elders en verdwenen bepaalde producten uit het assortiment. Door het internet koopt tegenwoordig niemand nog woordenboeken of encyclopedieën. Beroemde bedrijven, zoals Mesmaekers, Splichal of Proost, behoren tot de geschiedenis. En ook de imposante drukkerij van Brepols ging ter ziele.
Van 23 maart tot 31 augustus 2019 maart serveert het Museum van de Speelkaart deze rijke geschiedenis in de tentoonstelling 'Turnhouts drukwerk'. Uiteenlopende voorbeelden van drukwerk en specifieke technieken brengen het grafische verleden van onze stad in beeld.
Dankzij de Turnhoutse Boekbindersgilde kun je een boekbindersatelier bewonderen in de expo. Op vaste dagen demonstreren ze het boekbinden met de hand:
23 maart, 14 april, 28 mei, 26 juni, 25 juli en 23 augustus - telkens van 13 tot 17 uur.
Het is ook mogelijk om een demonstratie te reserveren bij je groepsbezoek. De kostprijs bedraagt 50 euro.
Nationaal Museum van de Speelkaart, Druivenstraat 18, Turnhout
Openingsuren
Tentoonstellingsparcours
'Turnhouts Drukwerk’ maakt deel uit van het boeiende tentoonstellingsparcours ‘Van Lood tot Pixel’, een organisatie van vijf Belgische drukkerijmusea:
- Museum Plantin Moretus
- Industriemuseum
- Centre de la Gravure et de l'image imprimée
- Maison de l'imprimerie
- Nationaal Museum van de Speelkaart
Iedere tentoonstelling kadert binnen een groter verhaal van de Belgische grafische identiteit. Kleine technologische (r)evoluties gaan er vaak hand in hand met sociaal-maatschappelijke gevolgen, die vandaag de dag nog steeds voelbaar zijn.
