Week van de vrijwilliger

Onze vrijwilligers vertellen.. 

Wil je graag zelf vrijwilliger worden? Stuur ons dan zeker een berichtje!  

De vrijwilligers van Archief & Musea Turnhout 

Truus (78)
Specialiteit: boeken en tijdschriften van de wetenschappelijke bibliotheek Taxandria online invoeren in het systeem
Al 15 jaar vrijwilliger in het Stadsarchief

"Toen ik indertijd de oproep van TRAM 41 voor vrijwilligers in de stadskrant zag, voelde het echt alsof die speciaal voor mij geschreven was. ‘Dat is precies een oproep voor mij’, zei ik tegen mijn man.

Ik denk dat ik intussen wel honderden tijdschriften en duizenden boeken vastgehad heb, en soms blijf ik wel eens hangen en lees ik even. Aanvankelijk waren weinigen op de oproep ingegaan, maar in de loop der jaren zijn er dan nog vrijwilligers bijgekomen, zoals bijvoorbeeld André. Ik kende hem al als kind, we woonden in dezelfde straat. Het was leuk om elkaar na zoveel jaren opnieuw te leren kennen. Dat vind ik ook zo aangenaam aan vrijwilligerswerk, je leert andere en jongere mensen kennen. En dat in combinatie met mijn interesse voor taal en geschiedenis maakt het echt leuk werk voor mij."

Rik (79)
Specialiteit: Voorman, ploegbaas
Al 25 jaar vrijwilliger in het Speelkaartenmuseum

"Alle machines ken ik hier vanbinnen en vanbuiten. Ik heb altijd, heel mijn leven, in een drukkerij gewerkt. Eerst bij de kaarten, daarna papier en encyclopedieën. Kaarten drukken, zowel vroeger als nu, is ongelooflijk schoon om te zien. Ik ben begonnen aan een klein machientje en ik ben gestopt als meesterdrukker aan een kamerbrede rotatiepers. 
De volkstoeloop tijdens de viering van 50 jaar Speelkaartenmuseum was memorabel. We konden het niet bijhouden, we liepen heen en weer om de mensen te informeren en de drukpersen te laten draaien. Dat was heel zwaar, maar ook fantastisch.

Ik droom eigenlijk nog van een uitbreiding van het museum. We hebben nog veel meer machines staan die we de mensen moeten laten zien, maar dan hebben we wel meer vrijwilligers nodig. Gedurende die 25 jaar kregen we veel appreciatie van de bezoekers, dan zijn er zelfs mensen die niet 1, maar 2 of 3 keer terugkomen om ons aan het werk te zien, en dat motiveert ons heel erg om nog door te gaan."

Paul Wouters (63)
Specialiteit: Gidsen en drukken in het Speelkaartenmuseum
Al 2 jaar vrijwilliger in het Speelkaartenmuseum (als drukker)

"Ik ben trots op het Speelkaartenmuseum omdat het één van de schoonste musea is die ik ooit bezocht heb, het zit vol verhalen. Door in het museum te gidsen is gaandeweg de interesse gegroeid om zelf ook drukker te worden. Ik kreeg wat meer tijd voor mezelf en was sowieso al geïnteresseerd in technische dingen. Ik leer iedere dag nog iets bij.

Na een gidsbeurt vraag ik mensen vaak om nog iets in het gastenboek te schrijven , ik leg hen dan uit dat die hartverwarmende reacties vitamientjes zijn voor een vrijwilliger."

Jules (81)
Specialiteit: drukdemonstraties geven met de oudere persen
Al 20 jaar vrijwilliger in het Speelkaartenmuseum

"Ik ben één van de eerste vrijwilligers van het Speelkaartenmuseum, al van toen ik nog aan het werk was. Ik wist dat het museum iemand zocht die de oude clichés (drukvormen) wou inventariseren. Na een tijd heb ik laten horen dat ik dat niet alleen wilde blijven doen.

Het is een schoon beroep. In de groep zijn we niet allemaal gelijkgezinden, maar we zijn allemaal mensen die hetzelfde graag gedaan hebben en dat zorgt voor enthousiasme in de groep."

Johan “Han” (82)
Specialiteit: Grafiek
Al 16 jaar vrijwilliger in het Speelkaartenmuseum

"Ik was op bezoek in het museum en vroeg of ik vrijwilliger kon worden. Een week later was ik al aan het drukken. Mijn beroep is boekhouder en ik heb altijd in de textiel gewerkt. Mijn hobby is grafiek, etsen. Toch mocht ik beginnen. Ik heb het vak uiteindelijk geleerd van de andere drukkers en ik heb al aan iedere drukpers gestaan, alles heb ik al gedrukt.
Ik ben eigenlijk een heel slechte drukker. Ik ben kleurenblind. Daarom ben ik in zwart/wit gaan werken (lacht).

Tijdens de viering van vijftig jaar Speelkaartenmuseum heb ik drie dagen met de kunstenaar Dennis Marien gedrukt. Dat was formidabel. Dat zouden we meer moeten doen."

Frans “Swat” (83)
Specialiteit: Manusje-van-alles. Van opleiding offsetdrukker, al de rest geleerd in het museum.
Al sinds 2003 vrijwilliger in het Speelkaartenmuseum.

"Ik geniet ervan om dingen te doen die ik vroeger als kind ook al deed. Ik ben op mijn 14 jaar begonnen met het droogwapperen van de stenen en platen in een kleine drukkerij in Turnhout. Ik ben in die tijd nog veel in het huidige gebouw van het Speelkaartenmuseum, de fabriek Mesmaekers, geweest om papier op te halen.

Ik heb ooit een zwaar ongeval gehad waardoor ik mijn hand niet meer kon bewegen. Dat is natuurlijk een probleem voor een drukker. Toch zei de personeelschef toen “zo’n man laten we niet gaan”. Uiteindelijk mocht ik naar het magazijn om zaken te inspecteren."

André (71)
Specialiteit: Begonnen met het klasseren van bidprentjes en doodsbrieven, maar nu ook brochures en tijdschriften ingeven. Vaak ook in het magazijn
Al 11 jaar vrijwilliger in het Stadsarchief

"Ik zit vaak in het magazijn, dan herzie en hernummer ik de dozen en haal ik de dubbels eruit, ‘Grote kuis’ doen, zeg maar. Ik heb het geduld om iets uit te zoeken dat niet klopt. 
In 2009 ben ik met pensioen gegaan en ik zocht iets om te doen, want stil zitten staat niet in mijn woordenboek. Ooit ben ik begonnen met 1 halve dag per week en vandaag werk ik elke weekdag een halve dag in het stadsarchief, soms zelfs een hele. Het is er rustig, je krijgt respect van de vaste medewerkers en het is nooit hetzelfde."

Cyriel (73)

Specialiteit: Lithografie, Meester-leerling project 
Al 25 jaar vrijwilliger in het Speelkaartenmuseum

"Ik heb altijd in een drukkerij in Beerse gewerkt, daar stond ik aan de rotatiepers. Ik ben een drukker. De eerste jaren na de verbouwingen van het Speelkaartenmuseum heb ik samen met Jef Segers alle machines nagekeken. Deze moesten bedrijfsklaar gemaakt worden, dat wil zeggen: uit elkaar halen en weer in elkaar steken zodat ze opnieuw actief gebruikt konden worden. Dat heeft toch enkele jaren geduurd, daarna hebben we ook de kaartmakerij verzorgd. Vandaag zorg ik ervoor dat de machines onderhouden worden, samen met Swat. Het drukken spreekt mij aan, ik heb dat ook altijd graag gedaan. Bezoekers zijn ook altijd heel enthousiast, onze aanwezigheid en uitleg wordt echt geapprecieerd.

Sinds vorig jaar ben ik ook de ‘meester’ in het meester-leerlingproject van het Speelkaartenmuseum. Het is heel fijn, maar wel een uitdaging om die jonge mensen aan te leren waar ik 11 jaar over gedaan heb om te leren. In de avondschool heb ik leren drukken. We hebben wel een toffe groep, net als in de groep fotografiestudenten waar ik zelf lid van ben, merk ik dat in groep werken het niveau omhoog haalt. Ik vind het zelfs spijtig dat we niet met meer vrijwilligers zijn."

Jozef 'Jef' (72)
Specialiteit: Zowat alles wat met drukken te maken heeft
Al 2 jaar vrijwilliger in het Speelkaartenmuseum

"Ik vind het leuk om de mensen te kunnen laten zien wat er mogelijk is met die machines. Ik ben hier nog niet zo lang bezig omdat ik altijd drukker was in een ander drukkerijmuseum en die combinatie met het Speelkaartenmuseum niet mogelijk was, tot twee jaar geleden.

Wij krijgen heel enthousiaste mensen over de vloer. Het is ook aangenaam om samen te demonstreren. Drukken is al heel mijn leven mijn beroep geweest, en dat overbrengen naar de mensen is wat dit bijzonder maakt. Jonge mensen kennen die technieken niet meer. Dan gebeurt het wel eens dat mensen rare vragen kunnen stellen. Zo was er eens iemand die het gebruik van aardappelzetmeel en beendermeel dat vroeger gebruikt werd als lijm vergeleek met ‘rotte patatten’ en ‘slachtafval’. Onder de drukkers kunnen we daar wel om lachen. Zo is het ook niet altijd duidelijk dat verf niet hetzelfde is als inkt. Maar dan zijn wij er om te laten zien wat kan. Het leukste is als er veel bezoekers komen. Het resultaat is het schoonste van’t vak. Voor veel mensen is dat maar een stukske papier, maar je moet weten wat erachter zit."

Liliane (64) 
Specialiteit: Kantklossen
Al 10 jaar vrijwilliger in de musea

"Eigenlijk ben ik begonnen met het sorteren van de perkamenten. Daarna zijn we 6 jaar geleden met 3 dames gestart met het geven van kantdemonstraties in het Taxandriamuseum. Ik kan zelfs de exacte startdatum geven: 30 september 2014. Dat komt omdat ik iedere demonstratie bijhoud in een boekje. Het geeft voldoening om mensen een oude ambacht te tonen. In de zomer hebben we een “leerkussen” bij waarop kinderen een basisslag van het kantklossen kunnen leren. Maar niet alleen kinderen: zo was er in de zomer eens een Amerikaan op bezoek in het museum die heel erg enthousiast was. “Learning lace making was always on my bucket list”, zei hij. Dus dan heb ik het hem even aangeleerd, en hij was super content.

De vragen die we vaak krijgen zijn “hoeveel klossen hangen daaraan?” en “hoe lang doe je erover om een kantstuk te maken?”. Het is fijn als er geïnteresseerde mensen even blijven staan tijdens een museumbezoek, maar het ambacht zelf is vooral mijn passie.

Mijn grootmoeder was kantwerkster, heeft in de kantschool van het H. Hart het ambt geleerd en haar aan het werk zien, heeft me steeds gefascineerd.

Thuis heb ik een verzameling van verschillende kantkussens uit andere landen, maar ook verzameling Turnhoutse perkamenten , boeken over kant , leerboeken, postkaarten over en met kant, voorwerpen met kant, …."

Rogier (64)
Specialiteit: offsetdruk
Al 10 jaar vrijwilliger in het Speelkaartenmuseum

"Ik ben drukker. Ik heb altijd een eigen zaak gehad. Drukken is mijn vak. Mijn job. Mijn leven. Ik ben trots op de geweldige staat van de machines in ons museum. Elke keer als een knop wordt omgedraaid, werken ze gewoon. Ik geniet ervan om de verbazing en verwondering op de gezichten van de bezoekers te zien als zo’n pers uit 1800-en-zoveel begint te werken.

Ik vond het fantastisch om tijdens het feestjaar al die verschillende nationaliteiten in het museum te zien. Weergaloos was dat. Ik keek mijn ogen uit op mooie kleren vanuit alle hoeken van de wereld."

Frans “Swa” (66)
Specialiteit: vroeger vooral de snijmachines, nu alle machines
Al 9 jaar vrijwilliger in het Speelkaartenmuseum

"Ik ben begonnen in het Speelkaartenmuseum door een collega van vroeger die hier als vrijwilliger werkte. Wil je niet meekomen, vroeg hij. Ik ben eerst voorgesteld aan de rest van de ploeg en niet veel later was ik aan het drukken.

Ik ben er trots op hoe onze machines onderhouden worden. Dat is echt de specialiteit van het huis. Samen met Cyriel werk ik daar veel en hard aan.
De drukkers zijn echt vrienden geworden. Één keer per jaar gaan we met alle drukkers uit eten met de vrouwen. Die vinden het ook leuk om af en toe mee te vrijwilligen en erbij te zijn."

Archief & Musea Turnhout is alle vrijwilligers heel dankbaar voor hun tijd en inzet, ook aan alle helpende handen die hier niet aan bod komen: een welgemeende dankjewel!