Deze pagina is niet beschikbaar in het Frans. U kan deze pagina vertalen met Google Translate.

Vaste collectie

Harten 5 - Play your cards right

Niets is wat het lijkt. Speelkaarten dienen niet alleen om mee te spelen. In het Museum van de Speelkaart leer je dat ze behalve voor onschuldig vermaak ook eeuwenlang gebruikt werden voor propaganda, satire, kunst, onderwijs, waarzeggerij en reclame.

Het museum beschikt over de belangrijkste verzameling speelkaarten uit Turnhout en de historische Nederlanden. De oudste originele stukken dateren van het begin van de 16de eeuw, maar de klemtoon ligt op de industriële periode (18de eeuw tot nu). Dat is de periode waarin de Turnhoutse kaartenmakers furore maakten. Omdat het grootste deel van hun kaartspellen voor export was bestemd, is meteen de hele wereld in het museum aanwezig.

Zaal Harten 5

De permanente tentoonstelling ‘Harten 5’ geeft een totaalbeeld van de geschiedenis en het gebruik van speelkaarten vanaf de late middeleeuwen tot nu. Ze doet dat in vijf thema's:

  1. ‘Het prentenboek van de duivel’ gaat in op de onaangename neveneffecten van het kaartspel: ruzies, oplichting, godslastering, moord en doodslag. Tot de Kerk er zich mee bemoeit.
  2. ‘Lering en vermaak’ toont hoe kunstenaars kaarten als inspiratiebron gebruiken en hoe speelkaarten gebruikt worden om mensen te onderrichten of om satirische boodschappen te verspreiden.
  3. In ‘Vrijheid of de dood’ keren we terug naar de periode van de Franse Revolutie. De koning belandt op de guillotine en verdwijnt ook (even) uit het kaartspel. Europa wordt geteisterd door oorlogen. Waarzeggers maken van de onstabiele toekomst gebruik om aan de hand van kaarten de toekomst te voorspellen.
  4. In de 19de eeuw zijn het zowel de 'romantici' als de 'victorianen' die kaartspelletjes spelen met de familie. Maar niet alle spellen zijn even onschuldig.
  5. Het vijfde en laatste deel zoomt in op de achterkant van de speelkaart, die onder andere gebruikt wordt om reclame te maken.

Drukpersen

Machinepark

Daarnaast heeft het museum veel aandacht voor techniek. Dat kan in een drukkersstad als Turnhout ook niet anders. De Turnhoutse grafische industrie speelde sinds de 19de eeuw een prominente rol bij het vervaardigen van (speel)kaarten. In de 20ste eeuw groeiden de Turnhoutse bedrijven uit tot de enige fabrikanten van speelkaarten in de Nederlanden. Inmiddels mag Cartamundi zelfs tot de belangrijkste producenten ter wereld gerekend worden. Op dit moment drukt het per dag meer dan 1,3 miljoen spellen.

Het museum bewaart authentieke drukpersen en grafische apparatuur. Het machinepark illustreert de gehele productielijn, van vroeger tot nu, een gigantische 19de-eeuwse stoommachine inbegrepen. Op vaste dagen in de maand zetten drukkers het machinepark aan het werk en demonstreren ze het volledige drukproces, inclusief de afwerking van speelkaarten. Een aanrader!

De data voor 2022 vind je hier.

Speelkaartenlab - Cartamundi

Wie na al die informatie zélf aan de slag wil, kan terecht in het Speelkaartenlab, een realisatie van Cartamundi, wereldleider in de productie van speelkaarten en bordspellen. Het Turnhoutse bedrijf focust hier op interactieve toepassingen van de speelkaart voor jong en oud. Je kunt je wagen aan Cartamundi-apps, een digitale quiz, een educatief geheugenspel, een interactieve tijdlijnwolk en originele verkleed- en selfiemogelijkheden.

Kaartenwolk

 

Logo Cartamundi